کرچک گیاهی دارویی اما سمی

کرچک گیاهی دارویی اما به شدت سمی است؛

• 

کرچک گونه ای گیاه زراعی یک ساله است که در ایران با نام های کرچک، بید انجیر و بزانجیر شناخته می شود.

کرچک گیاه دارویی است که روغن آن معروف بوده و از آن برای صنایع داروسازی، آرایشی، بهداشتی و سوخت های بیودیزل در بیشتر کشورهای توسعه یافته مورد استفاده قرار می گیرد.این گیاه کم آب و مقاوم به خشکی می باشد که کشت آن ارزش اقتصادی بالایی دارد

نام علمی:Ricinus Communis نام انگلیسی:Castor bean plant

کرچک ها گیاهانی یک پایه بوده و روی گل آذین خوشه، به رنگ سبز و در بعضی از انواع گلهای یک پایه قرمز بدون گلبرگ. گلهای نر به رنگ زرد مایل به سبز با پرچم خامه ای و روغن دار برجسته در خوشه ای تخم مرغی شکل به طول حداکثر ۱۵ سانتی متر. گلهای ماده، در قسمت فوقانی خوشه به رنگ قرمز و برجسته قرار گرفته اند. میوه کرچک به صورت کپسول کروی و خاردار متمایل به سبز (یا قرمز-ارغوانی) می باشد که در هنگام رسیدن سخت و شکننده می شود و دانه ها به شکل بیضوی پهن و و به شکل دانه های لوبیا و دارای پوسته براقی می باشند. که درون آنها یک مغز کرم یا سفید بسیار روغنی قرار دارد. دانه گیاه متمایل به رنگ قهوه ای و تا حد زیادی سمی بوده، ریسین یک پروتئین بسیار سمی است که در دانه های کرچک وجود دارد. پوست این دانه ها حاوی این سم است که یکی از کشنده ترین سموم طبیعی دنیا است. دانه های کرچک دارای یک زائده زگیل مانند به نام Caruncle هستند، که نوعی از Elaiosome است. ترویج و پراکندگی دانه های Caruncle توسط مورچه ها صورت می پذیرد.

• 

مسمومیت با گیاه کرچک

درمان اختصاصی برای این مسمومیت وجود ندارد و بیمار مسموم بایستی از نظر بروز عوارضی مانند نارسایی کلیه و کبد تحت نظر قرار گیرد. چنانچه نارسایی کلیه بروز کرد بیمار باید دیالیز شود. در مراحل اولیه خوردن دانههای کرچک، باید فورا به پزشک مراجعه و سریعا شستشوی معده و روده با استفاده از زغال انجام شود. چنانچه پس از ۶ ساعت از جویدن دانه های کرچک علائمی بروز نکرد، سم کم بوده و یا دفع شده است. در این حالت می توان فرد مسموم را از بیمارستان مرخص نمود. البته لازم به ذکر است ترخیص از بیمارستان به معنای رفع خطر مسمومیت نیست بلکه فقط خطر کم شده است. لذا به این بیماران توصیه می شود در صورت بروز اسهالخونی یا زردی مجددا و به سرعت به بیمارستان مراجعه کنند.

مضرات:در صورتی که فرد مبتلا به التهاب روده ای می باشد، باید از مصرف روغن کرچک پرهیز نماید.

این گیاه اواخر کودکی از استان خوزستان ، شهرستان رامشیر را راهی بیمارستان کرد، این کودک که در حین بازی گوشی یک هسته را جوید دچار مسمومیت شدید شد و با انتقال به موقع به بیمارستان و شستشوی معده جان وی نجات یافت، خانواده های که در منزل این نوع گیاه را پرورش می دهند، مواظب مسمومیت این گیاه در مقابل کودکان باشند.