خابران/ طبق گزارشات منتشر شده، از روز گذشته پنجشنبه ۲۴ تیرماه ۱۴۰۰، آب پشت سد کرخه به طور موقت و برای تامین آب شرب و کشاورزی رها سازی شد.
در پی قرار گیری کشور در بحران کم آبی و خشکسالی و همچنین نبود بارش های حداقلی برای ذخیره آب کافی در پشت سدها، عدم تامین آب مورد نیاز کشاورزان علاوه بر ضربه اقتصادی و معیشتی به قشر کشاورز، باعث ایجاد تنش آبی و پیرو آن ایجاد اعتراضات حتی در سطح خیابانی شده است.
حدود دو سال پیش بود که محققان ۶ موسسه مختلف با پشتیبانی مالی دولت هلند سیستم آب، صلح و امنیت را به شورای امنیت سازمان ملل معرفی کردند که با ترکیب کردن اطلاعات مسائل زیست‌محیطی با موارد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی احتمال وقوع جنگ آب در مناطق مختلف را پیشبینی کردند.
نتایج این مطالعه اما برای ساکنین خاورمیانه و آفریقا بسیار نگران کننده بود و پیشبینی‌های این سیستم نشان می‌داد که احتمال وقوع تنش و جنگ آبی در یک سال آینده در کشورهای مالی، نیجریه، هند، پاکستان؛ عراق و مناطقی از ایران وجود دارد.
مدل های این ۶ موسسه پیشبینی کرده بودند که در کل استان سیستان و بلوچستان، شهرهای اهواز، بهبهان، خرم‌آباد، کرج، ورامین، مریوان، سردشت، پیرانشهر، ارومیه و … امکان درگیری برسر منابع آبی وجود دارد.
این موضوعی است که بارها مسئولان و کارشناسان نسبت به آن هشدار داده بودند. در همین رابطه قریب به سه سال پیش مسعود تجریشی معاون سازمان حفاظت از محیط‌زیست به خبرآنلاین گفته بود: «جنگ آب الآن هم رخ داده! برای مثال در اصفهان چندین بار منابع آب را منفجر کردند پس جنگ یعنی چه؟ الآن در خوزستان دارند برنج می‌کارند و کسانی هم که این کار را می‌کنند کلاشینکف دارند یعنی اگر بگویید به آن‌ها آب نمی‌دهید یک نفر با اسلحه روبرویتان قرار می‌گیرد! تنش و منازعات بر سر آب در کشور ما مدتی است شروع شده و چون ما موضوع را امنیتی دیدم اسم آن را بحران گذاشتیم، اما این موضوعات فراتر از بحران است.
با این تفاسیر و طبق گفته های هفته گذشته یزدانی پور،مدیرعامل سد و نیروگاه تولید برق کرخه، که مهر تاییدی بر نظرات کارشناسان آبی طی سالهای گذشته است، کشور ایران در حال حاضر در بحران آبی قرار دارد.
مدیرعامل سد کرخه که در هفته گذشته میزبان خبرنگاران استان خوزستان بود بر تمام مشکلات موجود صحه گذاشت و در تشریح گزارشات خود گفت؛ هیچ چیزی برای پنهان کردن نیست.ما در بحران آبی قرار دارید.
یزدانی پور در ادامه گزارشات خود افزود؛ در حال حاضر حدود ۲ میلیارد مترمکعب آب در پشت سد کرخه ذخیره شده است که از این مقدار حدود ۱ میلیارد و ۴۰۰ هزار مترمکعب برای حفظ نیروگاه برق لازم است و از ۶۰۰ هزار مترمکعب آبی که باقی می‌ماند بایستی آب شرب منطقه را فراهم کنیم.یزدانی پور تاکید کرد،این شاخص ها به خاطر تداوم گرما در کشور و استان کماکان در حال سقوط هستند و اگر از این مقدار مطرح شده باز هم نزول کنند، نیروگاه تولید برق سد کرخه را از دست خواهیم داد.
با این وجود طبیعی بود که سیاست مدیریتی سد های کشور رو به بستن سد ها برای ذخیره آب متمایل شود که اجرای این تصمیمات به نوعی انتخاب بد از بدتر بود چرا که در صورت رها سازی آب از پشت سدها برای تامین آب کشاورزی در انتها منجربه از دست دادن اکثر منابع آبی در کوتاه مدت، و ایجاد فاجعه آبی در کشور می‌شد.اما نگهداری آب در پشت سدها، حداقل نیاز مردم کشور برای آب شرب را تامین میکرد.
اما انتخاب بد از بدتر و اجرای سیاست نگهداری آب در پشت سدها خالی از تبعات نبود.لطمه بزرگ به وضع اقتصادی و معیشتی قشر کشاورز و بزرگتر از آن نابودی تالاب هورالعظیم که میزبان جانداران بسیاری از جمله آبزیان و گاومیش ها بود، در کنار خشکی رودخانه بزرگ کارون شاید کوچکترین و ابتدائی ترین اتفاقات سیاست ذخیره آب در پشت سدها بود.
به وضوح و طبق گفته های کارشناسان محیط زیست و هواشناسی در سالهای گذشته نسبت به ایجاد تنش آبی در این بازه زمانی قابل پیشبینی بود که مردم نسبت به کم آبی اعتراضات خود را نشان دهند.اعتراضاتی که به طور آهسته از شهر های خشک و کم آبی چون اصفهان شروع شد و حالا با اقدام هماهنگ مردم خوزستان در قراردادن تصاویر کارون و هورالعظیم جان ماست، به این استان زر خیز رسید و طبق اظهارات مقامات امنیتی در شهرستان هایی چون ماهشهر با مسدود سازی مسیرها نیز همراه شد.
تنش های ایجاد شده باعث شد آب ذخیره شده در پشت برخی سدها مانند سد کرخه به طور موقت برای مصرف کشاورزان و آب شرب رها سازی شود و در کانالها و مسیر های آبی شهرهایی چون حمیدیه جاری شود و مورد رضایت و حتی خوشحالی مردم آن مناطق شود و این نیز قابل تقدیر است.
و اما کلام آخر؛
کشور عزیزمان در بحران آبی قرار گرفته است.توان کشت هر محصولی را نداریم و در جلوگیری از تلف شدن حیواناتی چون گاومیش که نیاز به آب فراوان دارد عاجز مانده ایم.طبق معادلات هواشناسی فعلا خبری از بارش های تاثیر گذار نیست و شاخص های ذخائر آبی نیز همچنان در حال سقوط هستند.
بیایید صرفه جویی کنیم.از اصراف در آب و برق به شدت پرهیز کنیم.اعتراضِ بی عمل برای حفظ آب و برق و دیگر منابع، مثمر ثمر نخواهد بود.چه مقصر ما باشیم چه دیگری، حال در وضعیت قرمز و بحرانی آب قرار گرفته ایم. بیایید برای خودمان و برای عزیزانمان تلاش کنیم و در مصرف آب،برق،گاز و هر منبع دیگری صرفه جویی کنیم.
همه ایران سرای من است.
